Teknolojik cihazların üretimleri, muhtelif durumlardan etkilenebiliyorlar. Özellikle son vakit bir çok teknolojik mamüllerin üretim süreci, çip krizinden ötürü sekteye uğramaya başladı. Bundan kaynaklı muhtelif teknolojik mamüllerin fiyatları, hızla yükselmeye başladılar. Bu vaziyet da teknoloji kullanıcılarının çip krizi nelerdir diye merak etmelerine niçin oluyor.
Çip krizi, temelde 2020 yılı itibariyle kendisini göstermeye başladı. 2020 yılından sonra yaşanmış olan muhtelif faktörler, bu sürecin hızlanmasına niçin oldu. Bu yüzden günümüzde çip krizi, neredeyse bütün teknoloji kullanıcılarını etkiliyor.
Bizler de bu yazımızda sizler için çip krizi nelerdir sorusuna ayrıntılı bir halde yanıt vermeye çalışacağız. Bunun için çip krizinin başlıca nedenleri nelerdir, bu krizin ne vakit son bulması bekleniyor gibi mevzularda da izahat yapacağız. Böylece çip kriziyle alakalı aklınızda bütün sorulara yanıt bulabileceksiniz. Şimdi gelin öncelikle neredeyse her sektörde kendisini hissettiren çip krizinin ne olduğuna daha yakından bakalım.
İçindekiler
Çip Krizi Nedir
Günümüzde üretilen teknolojik mamüllerin neredeyse hepsinde çipler kullanılmaktadır. Bu mamüllerin tamamına yakınında yarı iletken çipler yer alıyorlar. Bundan kaynaklı çiplerin teknolojik mamüllerin üretim sürecindeki önemi, olabildiğince büyüktür. Nitekim 2020 yılından itibaren tesirini hissettirmeye başlayan çip krizi de bu durumu kanıtlar nitelikte.
Teknolojinin gün geçtikçe gelişmeye devam etmesi, teknolojik mamüllerin üretim süreçlerini de hızlandırdı. İnsanlar, artık hayatlarının neredeyse her bölümlerinde teknolojik ürünlerden faydalanıyorlar. Bundan kaynaklı firmalar de üretim kapasitelerini artırmaya çalışıyorlar.
Bu durum, teknoloji kullanıcılarının taleplerini karşılayabilmek adına müspet olsa da birtakım sıkıntıları bununla beraber getirdi. Yarı iletken çiplerin çok muhtelif alanlarda kullanılması, bu çiplere yayınlanan talebin birden artmasına niçin oldu. Bunun kararında dünya çapında üretilen yarı iletken çipler, kifayetsiz gelmeye başladılar. Çiplere ulaşım sıkıntısı yaşayan şirketler, üretim süreçlerinde aksaklık yaşıyorlar. Hatta bir çok teknoloji üreticisi, çip krizinden kaynaklı projelerini iptal etmek ya da ertelemek halinde kaldı.
Her ne kadar çip krizi, tesirini 2020 yılından sonra hissettirmeye başlasa da bu krizin nedenleri önceki yıllarda oluşmaya başladılar. Fakat 2020 yılından sonra bilhassa bilgisayar işlemcisi, monitör kartı ve araba sektöründe yaşanmış olan üretim sıkıntıları, teknoloji kullanıcılarının çip krizinin etkilerini direkt olarak hissetmelerine niçin oldu.
Çip krizi, dünya çapında hâlâ tam anlamıyla çözülmüş değil. Bu yüzden krizin etkileri, birtakım sektörlerde kendilerini ciddi şekilde hissettiriyorlar. Bunun yanı sıra teknoloji üreticileri hatta devletler, yaşanmış olan bu krize karşı muhtelif önlemler almaya başladılar.
Çip Krizinin Sebepleri Nelerdir
Çip krizi, her ne kadar tesirini 2020 yılıyla beraber hissettirmeye başlasa da bu krizin nedenleri, daha eskilere dayanıyor. Şirketler, daha önceden ortaya çıkan sorunlar karşısında muhtelif önlemler alarak krizin büyümesini engellemeyi kısmen başardılar.
Fakat 2020 yılıyla beraber gelişen muhtelif olaylar, çip krizinin hızla büyümesine niçin oldu. Bunun üstüne teknoloji şirketleri ve devletler, süratli önlemler almaya çalışsalar da krizin önüne tamamiyle geçemediler. Çip krizinin 2020 yılıyla beraber ani bir halde hızlanmasına yol açan durumlar şunlardır:
Çip Taleplerinin Hızlı Bir Şekilde Artması
Dünya genelinde kendisini hissettiren çip krizinin yaşanmasının asli sebebi, çiplere olan talebin birden artması oldu. Teknoloji üreticileri, muayyen planlar doğrultusunda ürünlerini kullanıcılarına sunuyorlar. Bu kapsamda çip üreticileri de teknoloji şirketlerinde bu planlara göre çip tedarik ediyorlar. Fakat son vakit teknoloji kullanıcıları, teknolojik ürünlere olan taleplerini çabucak artırdılar.
Bunun kararında teknoloji şirketleri de kullanıcılarının taleplerine mukamele verebilmek için üretim süreçlerinde hızlanmaya gitmeye çalıştılar. Bu durum, bir noktaya kadar hem şirketleri hem de kullanıcıları memnun etmeyi başardı. Fakat teknoloji üreticileri, kriz yaşayana kadar çip tedarik sıkıntısı yaşayabileceklerini planlamadılar. Bundan kaynaklı bir noktadan sonra teknoloji şirketleri, çiplere erişememeye başladılar.
Çip üreticileri, çip üretimlerini artırarak şirketlerin gereksinimlerini gidermeye çalıştılar. Fakat çiplerin üretim sürecinde de ham madde sıkıntısı yaşanmaya başlandı. Bundan kaynaklı dünya çapında teknoloji üreticilerinin gereksinim duydukları çipler, kafi oranda üretilemediler.
Ayrıca yangın ve şiddetli hava olayları, çip üreticilerinin üretim süreçlerini ciddi ölçüde etkiledi. Özellikle yarı iletken çip üretim tesislerinde çıkan yangınlar, uzun soluklu aksaklıklara niçin oldular. Üstelik çip fabrikalarında çıkan yangınlar, yalnızca muayyen bölgelerde sınırı olan kalmadı. Dünyanın bir çok ülkesinde, çip üretimi için lüzumlu olan ürünleri üreten fabrikalarda yangınlar çıktı. Bunun kararında lüzumlu ham maddelere erişim sağlanamadığı için başta araba ve bilgisayar donanımı sektörü olmak suretiyle bir çok alanda çip krizi meydana geldi.
COVID-19 ile Üretim Süreçlerinin Durma Noktasına Gelmesi
İnsanlık tarihi, 2019 senesinde en ciddi bulaşıcı rahatsızlık krizlerinden birisini yaşamaya başladı. COVID-19 olarak adlandırılan bulaşıcı hastalık, dünya çapında çabucak yayıldı. Bu hastalık, ilk etapta insanoğlu için olabildiğince tehlikeliydi. Çünkü mevcut tedavi şekilleri COVID-19 için neredeyse kifayetsiz kalıyorlardı. Bu yüzden bütün dünya COVID-19 için önlemler almaya başladı.
Bu noktada COVID-19, çip krizinin ortaya çıkmasına yol açan temel faktörlerden birisi değil. Fakat pandemi süreci, çip krizinin büyük oranda büyümesine niçin oldu. Çünkü COVID-19 sebebiyle neredeyse bütün ülkeler, muhtelif önlemler aldılar. Bu önlemlerin başlangıcında da insanoğlu arasındaki etkileşimi azaltmak geliyordu. Ülkeler, insanların etkileşimini azaltmak için üretim süreçlerini yavaşlatacak birtakım kurallar uyguladılar.
Hatta bir çok ülkede fabrikaların üretim süreci, COVID-19 sebebiyle durma noktasına geldi. Bunun yanı sıra COVID-19 ile beraber insanoğlu daha fazla evlerinde vakit geçirmeye başladılar. İnsanlar, iş ve eğitim süreçleri başta olmak suretiyle bir çok işlemlerini evlerinden halletmeye çalıştılar. Bunun için de bilgisayarlara ve öteki akıllı cihazlara yayınlanan alaka büyük oranda arttı.
Teknolojik cihazlara yayınlanan ilginin birden artması, belirtmiş olduğumuz gibi teknoloji üreticilerini bir noktadan sonra sıkıntıya soktu. Bundan kaynaklı COVID-19 hem üretim süreçlerine etkisiyle hem de insanların daha fazla teknolojik cihazlara gereksinim duymasına niçin olmasıyla dünya çapında çip krizinin büyümesini hızlandıran en mühim faktörlerden birisi oldu.
Savaşlar Nedeniyle Yaşanan Tedarik Sorunları
Dünyanın rastgele bir yerinde yaşanmış olan bir savaş, neticeleri sebebiyle bütün insanları etkilemektedir. Bu kapsamda 2020 yılından sonra yaşanmış olan savaşlar, çip krizinin büyümesine niçin oldular. Savaşların yanı sıra ülkeler içinde yaşanmış olan gerilimler de çip krizinde yaşanmış olan sıkıntıları artırdılar.
İlk olarak Amerika ve Çin içinde geçen ticari çekişme, iki ülkenin birbirine karşı muhtelif ticari ambargolar koymasına niçin oldu. Bu doğrultuda dünya sanayisinde maksimum paya haiz olan 2 ülkenin birbirine engelleme programa başlaması, çip krizinin büyümesine niçin oldu. Hem Amerika hem de Çin durumun farkına vararak birtakım noktalarda engelleme konusu ile alakalı geri adım attılar. Fakat iki ülke arasındaki gerilimin devam etmesi, çip krizinin çözülememesinin en büyük sebeplerinden birisi oluyor.
Bunun yanı sıra 2021 senesinde gerçekleştirilen Rusya-Ukrayna krizi, çip krizinin daha da derinleşmesine niçin oldu. Birçok ülke, Rusya’ya ticari engelleme programa karar verdi. Bunun yanı sıra ülkeler içinde lojistik problemi ortaya çıktı. Tüm bu durumlar, dünya çapında tesirini hissettiren çip krizinin daha da büyümesine niçin oldu.
Ayrıca hem Ukrayna hem de Rusya çip tedarik sürecinde mühim rol oynuyorlar. Çünkü iki ülke de çiplerin üretilmesi için lüzumlu olan hammaddeleri tedarik ediyorlar. İki hammadde tedarikçi içinde savaş çıkması, çip üretimi yapan şirketlerin sorun çekmesine niçin oluyor.
Kripto Para Madenciliği
Kripto paralar, gün geçtikçe yaygınlaşmaya devam ediyorlar. Dünya ticaretinde kripto paraların önemi artış göstermektedir. Bundan kaynaklı insanlar, kripto para madenciliğine alaka gösteriyorlar. Kripto para madenciliği, büyük emek gerektiren bir işlemdir. Bunun yanı sıra kripto para madenciliği yapabilmek için kuvvetli donanımlara da gereksinim duyulmaktadır.
Kripto para madenciliği, bilgisayar donanımlarını fazla bir halde yormaktadır. Yani kripto para madenciliğinde kullanılan donanımlar, çabucak yıpranmaktadırlar. Bunun kararında madenciler, kısa bir müddet kullandıkları donanımlarını yeniden yenilemek halinde kalıyorlar.
Yani kripto para madenciliği, bilhassa monitör kartlarına yayınlanan ilginin artmasına niçin oluyor. Ekran kartlarına olan talebin artması da çip krizini büyüten bir aktif olmaktadır. Çünkü monitör kartı üreticileri, kullanıcılarının gereksinimlerine yanıt verebilmek için monitör kartı üretimlerini hızlandırmaya çalıştılar. Fakat bu aşamada yarı iletken çiplerin üretiminin kifayetsiz ölçüde olması, monitör kartlarının tedarik süreçlerini de etkiledi.
Ekran kartı üreticileri, bu aşamada çip krizini hafifletebilmek için yeni nesil monitör kartı modellerinde kripto para madenciliğine göz yummayan muhtelif özellikler geliştirmeye çalışıyorlar. Fakat bu önlemler, günümüzde hâlâ kifayetsiz kalmaktadırlar. Çünkü kripto para madenciliği, çip krizinin en mühim etkenlerinden birisi olmaya devam etmektedir.
Çip Krizi Ne Zaman Son Bulacak
Çip krizi nelerdir sorusunun yanıtını öğrenen kişiler, bu hususta tedirgin olabilmektedirler. Çünkü gün geçtikçe daha da derinleşen bu kriz, bir noktadan sonra teknolojik cihazlara erişimi çok zor hatta imkânsız hale getirmektedir. Çip sıkıntısı yaşayan teknoloji şirketleri, ürünlerini yüksek satış fiyatlarıyla piyasaya sürmeyi tercih ediyorlar. Bunun yanı sıra kısıtlı sayıda üretilen ürünler, çabucak bitiyorlar. Bundan kaynaklı bir çok teknoloji kullanıcısı, çip krizi ne vakit son bulacak diye merak etmektedir.
Teknoloji şirketleri ve devletler, çip krizini çabucak çözebilmek için harekete geçtiler. Bu doğrultuda hem firmalar hem de devletler krizin büyümesini önlemek için birtakım önlemler aldılar. Örneğin monitör kartı üreticileri, kripto para madenciliğini önlemeye çalışıyorlar. Bunun yanı sıra birtakım teknoloji şirketleri, yarı iletken çipler yerine kullanabilecekleri çip arayışına girdiler.
Ayrıca dünya çapında çip üretimini destekleyen birtakım yardım paketleri açıklandı. Böylece hem firmalar hem de devletler üretilen çip sayısını artırarak çip krizini çabucak sonlandırmak istiyorlar. Fakat Intel ve AMD gibi teknoloji devleri başta olmak suretiyle bir çok şirket, bu krizin etkilerinin 2023 yılına kadar süreceğini düşünüyorlar.
Şirketlerin bu şekilde düşünmelerinin en büyük sebebi, teknolojik cihazlara yayınlanan alaka oluyor. İnsanlar, yükselen fiyatlarına ve tedarik sıkıntılarına karşın teknolojik ürünlere yoğun alaka gösteriyorlar. Bundan kaynaklı teknoloji şirketleri, her ne kadar üretim kapasitelerini artırmaya başlasalar da istekleri tam anlamıyla karşılamada sorun yaşıyorlar.
Bundan kaynaklı çip krizi üstüne çalışan şirketler, 2022 yılının sonlarına doğru krizin piyasa üstündeki tesirinin azalmasını beklediklerini belirtiyorlar. Şirketler, 2023 yılı itibariyle piyasanın çip krizinden önceki düzenine döneceğini tahmin ediyorlar.
Fakat bu planların muhtelif etkenlerden kaynaklı sekteye uğrama ihtimali de var. Bu yüzden şirketler, bir taraftan ürün üretimlerini aksatmamaya çalışırlarken bir taraftan da çip tedariklerini artırmaya çalışıyorlar. Bunun yanı sıra dünya çapında ülkeler, çip üretiminin muhtelif faktörlerden etkilenmemesi için muhtelif çalışmalar yapıyorlar.
Çip Krizi Nedir: Genel Değerlendirme
Çip krizi, son vakit teknoloji kullanıcılarının maksimum karşılaştıkları konulardan birisi oldu. Bundan kaynaklı bizler de bu yazımızda sizler için çip krizi nelerdir sorusuna yanıt vermeye çalıştık. Bu krize yol açan ve krizin büyümesini etkileyen nedenleri paylaştık. Böylece sizler de hazırladığımız rehberi inceleyerek çip krizi hakkında aklınızdaki bütün sorulara yanıt bulabilirsiniz.
Sizler için hazırladığımız çip krizi nelerdir rehberimiz burada sona eriyor. Neredeyse her sektörde kendisini hissettiren çip kriziyle alakalı soru ve düşüncelerinizi aşağıda yer edinen yorumlar kısmından bizlerle paylaşabilirsiniz!