Jet Motoru Nasıl Çalışır?

İlk buharlı jet motoru 1781 senesinde bulunmuş oldu ve bir gemide kullanıldı. Tabi ki bu aslolan inkilap değildi, yalnızca bir önhazırlık niteliğindeydi. Frank Whittle gerçektende oldukça büyük bir başarıya imza atarak bir buluş geliştirdi fakat uzun seneler kabul görmedi. İngiltere’de yaşayan Whittle 1928 yılında uçakların uçmasını sağllayan içten yanmalı motorlar yerine gaz türbini ya da jet tahriki gibi sistemler üstüne bir yazı yayınladı. Aradan geçen 1 sene gibi kısa bir müddette de bu iki fikrinin birleşiminden oluşan jet motoruna güç verilmesi için gaz türbinini kullandı. İcat etmiş olduğu ilk turbojet motoru için 1928 yılının Ocak ayında bir patent başvurusu yaptı ve 1931 yılında başvurusu onaylandı. Gerek maddi sıkıntılar gerekse cesaretsizlik sebebi ile 1936 yılına kadar hiç bir hamle gerçekleştirmedi fakat 1937′de bir prototip üretip 12 Nisan’da halka tanıttı. İngiltere’de Whittle vasıtası ile 1941 senesinde Gloster-Whittle E 28/39′u havalandırdılar.

Almanya’da yaşayan Hans Von Ohain isimli bilim adamı da 1933 yılından beri üstünde çalmış olduğu jet motorları konusunda büyük bir başarı sağlamış oldu ve 1934 senesinde yapmış olduğu turbojet motoru için patent aldı. 1939 senesinde ise Heinkel He 118′in alt bölümüne yerleştirilen jet motoru ile deneme uçuşu yapmayı başardılar ve 3 gün sonrasında resmi uçuşlarını gerçekleştirlerdi. Whittle ve Ohain birbirlerinden habersizce buluşları üstünde çalışmışlardı. Her ikisininde Amerika’ya göç etmesi 1987 senesinde ortak bir çalışmaya imza atmalarının başlangıcı olacaktı. Amerika havacılık ve Uzay Müzesi tarafında her ikiside ödüle layık görüldü.

Nasıl Çalışır?

Jet motorları, ön yandan içeri fan ile alınan havanın yakıt ile karıştırılıp patlatılarak arkadan çıkartılması şeklinde çalışır. İçeride sıkışan hava bir anda dışarı çıkmak talep eder ve motorun arkasında oldukça büyük bir itme kuvveti oluşur. Etki-tepki prensibine göz önüne aldığımızda itilmek istenen hava bu kuvvete reaksiyon gösterecek ve motorun ileriye doğru hareketini sağlayacaktır. Uçaklarda kullanılan sistem bundan ibarettir. Önden alınan hava oldukça büyük bir vakum oluşturmaz yani motor fanının büyüklüğü ve dönemi ölçüsünde havayı motor içerisine alır. Fakat motor içerisindeki patlamayla birlikte arkaya verilen hava itişi oldukça fazladır.