VGA nedir? Birçok teknoloji kullanıcısının elinde bulunan ve kullanmış olduğu VGA kablosu ne işe yarar? Bu içeriğimizde VGA standardı ve teknolojisinin ne olduğu ile alakalı ayrıntılı detayları sizler için bir araya getirdik. Ayrıca bu teknolojinin tarihçesine de göz atmamız icap ettiğini düşündük.
Görüntüleme teknolojileri aşağı yukarı yarım asırdır olağanüstü bir hızla gelişimini sürdürüyor. Daha ilkin akla gelmeyecek olan teknolojileri günlük hayatımızda sık sık kullanır hale geldik. Tabii ki miadı dolan teknolojiler de bu devre içinde kullanıma sunuldu.
VGA teknolojisi de aslında tahtını çoktan devretmiş bir standart olarak karşımıza çıkıyor. Tabii ki hala kullanıldığı birtakım cihazlar ve alanlar bulunduğunu söyleyebiliriz. Ancak eskiden neredeyse her cihazda gereksinim duyduğumuz VGA kabloları artık yerini daha modern ve gelişmiş teknolojilere bırakıyor. Lafı uzatmadan VGA nelerdir sorusunun cevabıyla içeriğimize başlayalım.
İçindekiler
VGA Nedir?
VGA ya da Video Graphics Array (Tr. Video Grafik Dizisi) renkli görüntüleri transfer etmek için geliştirilmiş bir bilgisayar çip seti standardı olarak anlatım edilmektedir. İlk olarak 1987 senesinde piyasaya çıkan VGA standardı bir görüntüleme denetleyicisi şeklinde de belirtilmektedir. VHA kalitesini tanıtan ilk firma ise IBM olmuştur.
Günümüzde çok daha seyrek karşımıza çıksa da VGA standardı ilk piyasaya çıkmış olduğu tarihlerde her bilgisayarın olmazsa olmaz parçaları içinde yer almaktaydı. Döneminin yüksek çözünürlük desteğini elde eden VGA vakit içinde bilgisayarlara ayrıca değişik cihazlarda da kendine yer edindi.
Piyasaya ilk çıkmış olduğu dönemde VGA standardı ile alabileceğiniz en çok çözünürlük kıymeti 640 x 480 olarak anlatım edilmektedir. Günümüzdeki teknolojiyle bakıldığında 10K hatta 16K gibi çözünürlüklerin yanısıra bu değerin çok düşük kalmış olduğu aşikar. Ancak 1990’lı yıllarda bu çözünürlük fazlasıyla iş görür bir teknoloji olarak kabul edilmekteydi.
Bunun yanı sıra VGA standardı ile 60-70 Hz’e kadar yenileme hızı desteği alındığını da belirtelim. Renk mevzusu ile alakalı ise 16 renk ve 256 renk modu içinde bir skala mevcut. Tabii ki tarih ilerledikçe bu durumun da değişiklik gösterdiğini söyleyebiliriz. Özellikle VGA teknolojisinin çözünürlük desteği 2048 x 1536 gibi bir değere kadar ulaştı. Bu kıymet günümüzde çoğu bilgisayarın ve monitörün kullandığı FHD çözünürlükten de daha yüksek.
VGA teknolojisini piyasaya devam eden IBM 90’lı yıllara bu teknoloji ile damga vurdu. Yine de bununla yetinmeyen firma XGA ya da Extended Graphics Array adlı bir teknoloji ile VGA’nın da üzerine çıkmak istedi. Fakat bu hususta etkin bulunduğunu söylemek pek olası değil. Bunun yerine teknoloji, Super VGA şeklinde de malum ve üçüncü taraflarca geliştirilen biçimler ile günümüze kadar gelmeyi başardı.
VGA Kablosu Ne İşe Yarar?
VGA kablosu cihazlar arası imaj aktarımını sağlamaktadır. Analog video sinyallerini bir cihazdan öteki cihaza taşıyan bu kablo vasıtası ile imaj bir monitör ya da monitöre aktarılmaktadır. Bu kablonun kullanıldığı çoğu aygıt bulunsa da en yaygın kullanımının bilgisayarlar bulunduğunu söylemek mümkündür.
Bilgisayar kasalarının arkasında yer edinen VGA girişi vasıtası ile sistemin görüntüsünü bir monitöre transfer etmek olası hale gelmektedir. Böylece cihazın görüntüsü bir ekrana aktarılmaktadır. Tabii ki sadece bilgisayar ve monitör içinde kullanıldığını söylemek yanlış olacaktır.
VGA kablosunun bir öteki mühim kullanım alanı ise projeksiyon cihazları olarak dikkat çekmektedir. Öyle ki günümüzde bile çoğu projeksiyon cihazı VGA standardından yararlanmaktadır. Bir dizüstü ya da masaüstü bilgisayarın görüntüsünü VGA standardı ile transfer etmek mümkündür.
Bunlara ayrıca televizyonlarda da VGA standardının kullanıldığı bilinmektedir. Ancak VGA teknolojisinin en mühim eksikliklerinden birisi ses aktarımıdır. Maalesef VGA kablosu ile ses transferi olası değildir. Bunun için ek bir kablo daha kullanılması gerekmektedir.
Tarih içinde çoğu görüntülü aygıt VGA standardından yararlanmıştır. Günümüzde ise bu durumun değişiklik gösterdiğini söylemek mümkündür. VGA teknolojisi daha ilkin de belirttiğimiz gibi bilgisayarınızdan bir ekrana ya da projeksiyon cihazına imaj aktarmayı sağlar. Ancak bunu elde eden değişik standartlar da vakit içinde ortaya çıkmıştır. Bu nedenle günümüzde VGA kablosu ne işe fayda sorusunun cevabı gittikçe daha kısa hale gelmektedir.
Eğer sadece VGA ile çalışan bir cihaza sahipseniz doğal ki VGA kablosunun bir işe yarayacağını söyleyebiliriz. Ancak değişik alternatif irtibat seçeneklerinin de bulunmuş olduğu cihazlarda VGA’nın yöntem açıdan geride kaldığını söylemek mutlaka yanlış olmayacaktır. Yine de hala kullandığınız eski cihazlar için (örneğin projeksiyon cihazı ya da eski bir laptop) VGA kablosunun hala mühim bulunduğunu söyleyelim.
VGA Nasıl Çalışır?
VGA teknolojisi bir kablo vasıtasıyla görüntünün ekrana ya da projeksiyon cihazına aktarılmasını sağlar. Bunun için ise VGA kablosu adı verilen ve sıklıkla mavi renkli bir tasarıma haiz olan meşhur kabloyu kullanır. 15 pimli bir tasarıma haiz olan VGA konektörü kaynak cihazdan imaj aktarımını olası kılar.
Bu 15 pimin bağlanacağı yer ise görüntüyü aktarılacak cihazda bulunan VGA girişidir. Her bir pime mukamele gelecek deliğe haiz olan VGA girişi analog sinyallerin alınmasını sağlar. Böylece kaynaktan alınan sinyalleri görüntünün sunulacağı cihaza transfer etmek için bir yol oluşur.
VGA kablosundaki 15 pimin her biri değişik bir amaca hizmet eder. Örneğin ilk üç pim sırayla kırmızı, yeşil ve mavi video sinyallerinin aktarılmasını sağlar. Böylece ekranda renkli görüntünün oluşması olası hale gelir. Ayrıca renk yoğunluğu da bu pimler vasıtasıyla ayarlanmaktadır.
Buna ayrıca 5 değişik pim de sinyallerin kesintilerinin önüne geçmektedir. Elektrik sinyallerinin denetim edilmesini elde eden 5, 6, 7, 8 ve 10 numaralı pimler vasıtası ile imaj kesintisiz bir halde aktarılmaktadır. 13 ve 14 numaralı pimler ise yatay ve dikey senkronizasyonu sağlamaktadır.
VGA’da yer edinen öteki pimler ise analog dönemlerde ekranları tarif etmek için kullanılmaktaydı. Ancak vakit ilerledikçe ve dijital ekranlar piyasaya çıktıkça bu pimler işlevsiz hale geldi. 4, 9, 11, 12 ve 15 numaralı pimler analog ekranlar dışında işlevsiz pimlerdir.
Yukarıda aktardığımız gibi her bir pimin kendine ait görevleri bulunmaktadır. Bu nedenle sinyal akışı esnasında bu pimler görüntünün ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Ancak bütün pimler çalışmasa da imaj aktarımında bir problem oluşmayabilir. Bazı pimlerin noksan olması görüntüyü sekteye uğratmayabilir.
Bu pimler içinde ise birazcık ilkin saydığımız analog monitör tanımlama pimleri yer almaktadır. Tabii ki renk, sinyal düzenleme ya da eşzamanlılık (senkronizasyon) pimlerinde bir kusur ya da bozukluk mevzubahis ise VGA kablosu çalışmayacaktır. Tabii ki VGA girişinde de aynı problemleri görmek görüntüyü sekteye uğratacaktır.
VGA Yerine Geçen Teknolojiler Nedir?
1987 senesinde çıkan bir teknoloji olan VGA vakit içinde yerini daha gelişmiş teknolojilere bırakmıştır. İçeriğimizde sık sık bahsetmiş olduğumuz suretiyle günümüzde VGA’dan çok daha gelişmiş alternatif teknolojiler mevcuttur. Bu teknolojilerin de üzerinde özetlemek gerekirse durmakta fayda var.
DVI teknolojisi 1999 senesinde VGA’nın tahtını devralmış ilk teknoloji olarak karşımıza çıkmaktadır. Digital Display Working Group tarafınca geliştirilen bu teknoloji ile imaj aktarımında yeni bir standart piyasaya sunulmuştur. Üstelik analog linklerde DVI ile VGA’nın ahenkli olduğu bir teknoloji de mevcuttur.
DVI teknolojisinin sunmuş olduğu en çok çözünürlük 3840 x 2400 olarak anlatım edilmektedir. Sunduğu en çok yenileme hızı ise 144 Hz olarak belirtilmektedir. Bu değerler VGA’ya kıyasla olabildiğince yüksektir. Fakat DVI da VGA gibi ses transferi mevzusu ile alakalı yardımcı sağlamaz. Bu nedenle DVI’ın yanısıra değişik teknolojiler de piyasaya çıkmıştır.
VGA teknolojisinin yerine geçmiş olan bir öteki teknolojik standart ise HDMI’dır. Günümüzün video transfer standardı olan HDMI televizyonlarda, bilgisayarlarda ve hatta projeksiyon aletlerinde dahi kullanılmaktadır. Bu yönden VGA’ya olan ihtiyacı tamamen ortadan kaldırdığını söylemek pek de yanlış olmayacaktır.
HDMI teknolojisi VGA’dan çok daha gelişmiş olduğu çoğu alana sahiptir. Bunlardan en önemlisi ses transfer becerisidir. Yalnızca imaj değil ses de HDMI ile aktarılmaktadır. Tabii ki çözünürlük, yenileme hızı, renk ve daha çoğu unsurda da VGA’nın çok üzerinde yer almaktadır.
VGA’nın yerini dolduran bir öteki teknoloji ise DisplayPort olarak anlatım edilmektedir. VGA’dan çok HDMI ile rekabet içinde olan bu teknoloji de bilgisayarlarda ve monitörlerde yaygın hale gelmeyi sürdürmektedir. Özellikle oyuncular için geliştirilen ürünlerde DisplayPort teknolojisini görme ihtimaliniz daha yüksektir.
DisplayPort’u VGA’dan değişik kılan en mühim neden da ses transfer yeteneğidir. Buna ayrıca VGA’nın yanına bile yaklaşamadığı çözünürlük değerleri ve yenileme hızları da DisplayPort ile aktarılır. Ayrıca görüntünün rengi mevzusu ile alakalı da VGA’ya büyük bir ayrım attığını söylemek mümkündür. Ancak DisplayPort teknolojisinin VGA’dan çok daha uzun seneler sonra ortaya çıktığını da unutmamak gerekir.
VGA Nedir: Sıkça Sorulan Sorular
İçeriğimizin bu bölümünde VGA teknolojisi ile alakalı en çok sorulan soruları sizler için yanıtladık. Eğer sorunuzun cevabı bu kısımda bulunmuyorsa aşağıda yer edinen yorumlar bölümünden sorunuzu iletebilirsiniz.
VGA, IBM firması tarafınca geliştirilmiş bir imaj transfer standardıdır. Kablolar vasıtasıyla imaj aktarmayı olası kılan bu teknolojiyi kullanarak kaynak cihazda bir ekrana imaj transferi sağlanmaktadır. Dizüstü ve masaüstü bilgisayar, monitörler, projeksiyon aletleri ve televizyonlar VGA teknolojisinden yararlanmıştır ve yararlanmayı sürdürmektedir.
Bir VGA kablosu ve VGA girişi ile imaj transferi olası hale gelmektedir. Bilgisayarlarda bulunan VGA çıkışı ile bir monitörde ya da projeksiyon aletinde bulunan VGA girişi içinde VGA konektörü denen kabloyla irtibat kurulur. Bu kablonun ucunda yer edinen 15 pim, imaj sinyallerini kaynak cihazda imaj çıktısını sağlayacak cihaza aktarır. Böylece VGA ile imaj aktarılmış olur.
VGA teknolojisi 1987 senesinde öncelikle piyasaya sunulmuştur. Bunun aksine HDMI teknolojisi 2002 senesinde kullananların karşısına çıkmıştır. Ayrıca HDMI teknolojisi gelişimini sürdürürken VGA teknolojisinin gelişimi durmuştur. Günümüzde HDMI standardı ile daha yüksek çözünürlük, yenileme hızı, daha iyi renk ve ses transferi sağlanmaktadır. Bu nedenle cihazınızda yer alıyorsa HDMI kullanmak daha mantıklı olacaktır.
VGA teknolojisinden aşağı yukarı 12 sene sonra, 1999 senesinde piyasaya çıkan DVI teknolojisi gelişimini sürdürmektedir. Daha yüksek çözünürlük ve yenileme hızı elde eden DVI standardı VGA’dan çoğu hususta daha iyidir. Bu nedenle daha gelişmiş olan teknolojinin DVI bulunduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Yine de analog cihazlarda DVI ve VGA’nın beraber çalıştığını görmek mümkündür.
Bu aparat VGA ile HDMI içinde ortak bir irtibat kurmayı sağlamaktadır. Üzerinde yer edinen VGA girişi ile bir VGA kablosunu aparata bağlamak mümkündür. Çıkışında ise bir HDMI ucu bulunmaktadır. Böylece VGA’dan HDMI’a imaj aktarımına imkân sağlamaktadır.
Genel Değerlendirme
Bu içeriğimizde VGA nedir, ne işe fayda ve iyi mi çalışır gibi soruların yanıtlarını sizler için bir araya getirdik. Ayrıca geçmişten bugüne VGA teknolojisi ve yerine geçen teknolojilere de göz attık. İçeriğimiz ile alakalı görüşlerinizi aşağıda yer edinen yorumlar bölümünden bizimle paylaşabilirsiniz!