XML Nedir?

Programlama ile alakalı teknik terimler sıklıkla sadece yazılım ile uğraşanlar ya da programcılar tarafınca biliniyor gibi gelebilir. Ancak birtakım kavramlar günlük hayatta da karşımıza çıkmaktadır. Bu kavramlardan bir tanesi de XML. Henüz kendisinin ne anlama geldiğini bilmiyor olsanız dahi duymuş olmanız muhtemel. Peki XML nedir? XML dosyaları ne işe yarar, ne amaçla kullanılmaktadır?

Sizler için hazırladığımız bu içerikte XML nelerdir sorusunu yanıtlamaya çalıştık. Bunun yanı sıra içeriğimizi okuyarak bu teknolojinin özelliklerini öğrenebilirsiniz. Aynı zamanda içeriğimizde XML dosyaları ne işe yarar, bu dosyaları kullanmanın üstünlükleri nelerdir gibi soruların yanı sıra bu dosyaları iyi mi açabileceğinize de yer verdik. Lafı daha çok uzatmadan öncelikle XML nelerdir sorusu ile içeriğimize bir giriş yapalım.

XML Nedir?

Temel olarak XML, bir işaretleme dili olarak karşımıza çıkmaktadır. Açılımı “Extensible Markup Language” olarak bilinmektedir. Türkçede ise “Genişletilebilir İşaretleme Dili” olarak kullanılmaktadır. Aslında XML bir programlama diline benzer özellikler taşır. Ancak özel işlevlere haiz olması ile rastgele bir programlama dilinden ayrılmaktadır. Bu işaretleme dili, SGML olarak adlandırılan ve muhtelif biçimlendirme dillerini vasıflandırmak amacı ile kullanılan “Standart Genelleştirilmiş İşaretleme Dili”nin bir alt kümesidir.

XML teknolojisinin kullanım alanları olabildiğince değişik olabilmektedir. Çünkü temel olarak verileri tarif etmek amacı ile kullanılır. Böylece XML teknolojisi ile veri formatları kurmak ve bu verileri elektronik olarak paylaşmak olası hale gelmektedir. Bu işaretleme dili, web tabanlı veri alışverişini sağlamak için sıklıkla kullanılmaktadır. Aslında gaye veri alışverişleri esnasında standardizasyon sağlamaktır. XML ile açılan belgeler işletim sistemleri tarafınca rahatlıkla okunabilmektedir.

Bu teknolojinin temel fonksiyonu değişik veriler için şekil oluşturmaktır. Bu veriler veri tabanı kayıtları ya da belgeler olabilmektedir. Bir işaretleme dili olan XML veri alışverişi hazırlamaya ve verileri saklamaya imkân tanır. Tıpkı SGML standardı kullanan HTML gibi XML teknolojisi de açılan verileri ASCII dosyaları olarak saklanmaktadır. Her ne kadar yaşamımıza girmiş olduğu tarih nedeni ile bir Microsoft teknolojisi olduğu sanılabilmekte. Ancak aslında XML teknolojisinin geliştiricisi “Worl Wide Web Consortium”, yani W3C.

Bu işaretleme dili ile yazılan dosyalar .xml formatına sahip. Pek çok değişik sistem ise rahatlıkla bu dosya formatını okuyabiliyor. Temelde etiketler kullanılarak yazılan veriler için XML tanımlanan etiketlere haiz değildir. Bu nedenle verileri yazan kişinin bunun yanı sıra etiketleri tanımlaması gerekir. Önceden yapılandırılan XML dosyalarındaki veriler değiştirilebilmektedir. Yani dosyadaki verilerden bazıları çıkarılsa ya da yeni veriler eklense de XML dosyası çalışır.

XML Teknolojisinin Özellikleri

Bu standardın hemen hemen ortaya çıkmadığı dönemde veri transferi olabildiğince sıkıntılı bir süreç olarak karşımıza çıkmaktaydı. Ortaya çıkan zorluklar bunun yanı sıra birçok sorunun de yaşanmasına niçin oluyordu. XML teknolojisinden önceki temel sorun, bir sistemdeki verilerin taşınmasından ilkin öteki sisteme makul hale getirilmesi gerekmesiydi.

Ancak verilerin değişik formatlara dönüştürülmesi olabildiğince uğraştırıcı bir çaba. Bu durum, aktarım sürecinin olabildiğince uzamasına yol açmaktaydı. Dolayısıyla sistemler ve platformlar arasındaki veri akışı efektif bir halde yürütülemiyordu. XML standardı, veri akışı işleminin olabildiğince basit ve çabucak gerçekleştirilmesine imkân tanımaktadır.

Bu teknolojinin birtakım özellikleri bulunduğundan laf etmek mümkün. XML nelerdir sorusunu yanıtladığımıza göre bu özelliklerden bahsedebiliriz. Yukarıda XML teknolojisinin değişik tipteki verileri yazmak için kullanılabildiğini belirtmiştik. Yazılan bu veriler ise özgün formatları ile saklanır. Aynı zamanda veriler ortak bir havuzdadır. Bu nedenle verilere ortamdan bağımsız bir halde ulaşmak mümkündür.

• XML bir teknoloji olarak karşımıza çıkıyor olsa da bunun yanı sıra bir işaretleme dilidir.
• Pek çok değişik veri çeşidini tarif etmek için XML kullanılabilmektedir.
• Verilerin web üstünde paylaşılması için sıklıkla kullanılmaktadır. Bu süreçte bir standart olarak ön plana çıkmaktadır.
• Yazılan verileri standart tanımlama biçiminden kaynaklı veri akışının basit şekilde tamamlanmasını sağlamaktadır.
• Bu teknoloji ile veri akışı iki tatbik içinde olabileceği gibi, iki sistem içinde da olabilmektedir.

XML teknolojisi kullanıcılarına büyük ölçüde elastikiyet sağlamaktadır. Verileri yazan şahıs etiketleri dilediği şekilde belirleyebilmektedir. Aynı zamanda XML, kullanılan etiketlere mahiyet atanmasına imkân tanır. Bunun yanı sıra isimlendirme de gene sınırlandırılmamaktadır. Bir XML dosyası oluştururken dikkat edilmesi ihtiyaç duyulan tek nokta etiketlerin tümünün kapatılmış olması ve hiyerarşik bir düzenleme yapılmasıdır.

XML Dosyaları Ne İşe Yarar?

Temel olarak XML dosyaları verileri biçimlendirmeye, aktarım etmeye ve saklamaya yaramaktadır. XML ile değişik dosya biçimleri oluşturulabilmekle beraber rahatlıkla aktarım edilebilmektedir. Bir standart olarak kullanılmakta olan XML, değişik platform, tatbik ya da sistemler arasındaki veri akışının basit bir halde gerçekleşmesine imkân tanır. Bu teknoloji ile biçimlendirilen bütün veriler birçok değişik sistemde rahatlıkla okunabilirdir.

Oluşturulan dosyalar etken şekilde aktarım edilebilmektedir. Bunun yanı sıra XML dosyaları genişletilebilirdir. Bu özelliği XML dosyaların yeni veriler eklenebilmesine ya da içinde verilerin çıkarılmasına imkân tanır. Bu teknoloji günümüz dünyasında birçok değişik platform ve sistemde verilerin transferi için etken şekilde kullanılmaktadır.

XML Teknolojisinin Avantajları Nelerdir?

Sıklıkla dört gözle beklenen soru XML nelerdir olsa da bu teknolojinin niçin kullanıldığını açıklamak amacı ile avantajlarına değinmenin de lüzumlu bulunduğunu düşünüyoruz. İçeriğimizin bu kısmında kadar sizlere XML teknolojisinin ne işe yaradığından da laf ettik. Peki XML teknolojisinin üstünlükleri neler? Gelin beraber göz atalım.

• Veri Transferini Kolaylaştırır: Verilerin standart bir biçimde oluşturulmasını sağladığından kaynaklı XML teknolojisi aktarım sürecini olabildiğince kolaylaştırmaktadır. XML dosyaları birçok değişik sistem ve platform tarafınca okunabilir olduğu için verilerin alışverişi çabucak gerçekleştirilebilmektedir.
• Verilerin Değiştirilmesine Olanak Tanır: XML dosyaları basit bir halde oluşturulabilmektedir. Ancak bu dosyaların en mühim özelliği genişletilebilir olmasıdır. Böylece veriler üstünde değiştirmek olası hale gelir. Yapılan değişim kararında XML dosyaları problemsiz şekilde çalışmaya devam eder.
• Veri Bütünlüğünü Korur: XML her daim veri bütünlüğünü korumaktadır. Bunun için kullananların açıklamaları kullanmasına imkân tanır.
• Verileri HTML’den Ayırır: HTML verilerinin düzenlenmesi büyük bir gayret gerektirmektedir. Ancak ayrı dosyalarda saklanabilen XML verileri bu düzenlemeyi kolaylaştırır.
• Esnek Uygulamalar Tasarlamanıza Yardımcı Olur: XML veri dosyaları ile bütün verilerinizi biçimlendirmek halinde kalmaksızın tasarımı düzenleyebilmeniz mümkündür.
• Arama Verimliliğini Artırır: Programlar ve arama motorları kategorize etme özelliğine sahiptir. Ancak öteki belge biçimlerine kıyasla XML dosyaları daha titiz biçimde sıralanabilmektedir. Dolayısıyla XML işaretleri kategorilerin doğru şekilde yapılmasını sağlar.

XML Dosyası Nasıl Açılır? XML Açma Yöntemleri

Günümüzde birçok alanda kullanılan .xml formatlı dosyalar ile sık sık karşılaşmak mümkün. Temel olarak bu dosyalar birçok değişik şekilde açılabilmektedir. İçeriğimizin bu kısmında sizlere XML dosyalarını açmak için kullanabileceğiniz üç temel yöntemden bahsedeceğiz. Aşağıda bu şekilleri iyi mi uygulamanız icap ettiğini adım adım bulabilirsiniz.

Yöntem 1: Not Defteri Kullanarak Açma

XML dosyalarını açmanın en yaygın şekilde kullanılan yolu not defteri kullanmaktır. Eğer kullandığınız cihazın işletim sistemi MacOS ise bunun için TextEdit de kullanabilmeniz mümkündür.

• İlk olarak açmak istediğiniz XML dosyasının üstünde sağ tıklatın.
• Karşınıza çıkan seçenekler arasından “Birlikte Aç”ı seçin. Bu aşamada karşınıza değişik uygulamalar çıkabilir.
• Ardından Not Defteri ya da TextEdit programlarını seçmelisiniz. Her iki tatbik da işletim sistemlerinde kendi kendine bulunmaktadır. Ancak seçenekler içinde görüntüleyemediğiniz durumda bu uygulamaları kendiniz de indirebilirsiniz.

Yöntem 2: Excel Kullanarak Açma

Aslında yaygın bir teknik olmasa da XML dosyalarını açmak için Excel de kullanabilirsiniz. Ancak bunun için “Birlikte Aç” seçeneğini kullanamamanız muhtemel. Aşağıdaki adımları izleyerek Excel üstünden XML dosyalarını görüntüleyebilirsiniz:

• İlk olarak bir Excel dosyası açın.
• Ardından sol üst köşede bulunan seçenekler içinde “Dosya”yı bulun ve oradan “Aç” düğmesine tıklayın.
• Açmak istediğiniz XML dosyasını seçin.
• Karşınıza çıkan ekranda değişik seçenekler ile karşılaşacaksınız. Burada “XML tablosu olarak” seçeneğini işaretleyin. Excel, XML dosyalarını tabloya çevirerek açmaktadır. Bu özelliği vasıtası ile dosyayı daha iyi yorumlamanız da mümkündür.

Yöntem 3: Tarayıcı Üzerinden Açma

Bilindiği suretiyle XML dosyalarını açmak için en basit teknik Not Defteri kullanmak. Ancak dosyadaki veriler içinde gezinmeyi kolaylaştırmak istiyorsanız bunun için tarayıcınızı da kullanabilmeniz mümkündür.

• İlk olarak açmak istediğiniz XML dosyasını bulun.
• Dosya üstünde sağ tıklayarak “Birlikte Aç” seçeneğini bulun.
• Karşınıza çıkacak olan listede değişik programların yanı sıra varsayılan tarayıcınız da bulunacaktır. Tarayıcınızı seçerek dosyanızı bu yolla açabilirsiniz.

XML Nedir? HTML ile XML Farkları

Çoğu vakit HTML ile XML birbiriyle karıştırılabilmektedir. Ancak bu iki dil temel olarak laf dizimi, gaye ve etiket özellikleri ile farklılık göstermektedir.

• Her iki dilin laf dizim kuralları birçok açıdan benzerlik gösterebilir. Ancak bu iki dilin laf dizimi arasındaki en büyük farklılık XML’in büyük/küçük harflere duyarlılığı olmasıdır. HTML’de ise böyle bir vaziyet mevzubahis değildir.
• XML teknolojisi verilerin saklanmasını ve aktarım edilmesini sağlar. HTML dosyaları ise verilerin görüntülenmesini sağlamaktadır.
• XML etiketleri daha önceden kaydedilmiş değildir. Dolayısıyla teknoloji, kullananların kendi etiketlerini tanımlamalarına imkân tanır. Ancak HTML dilinde etiketler kaydedilmiş durumdadır. Kullanıcılar verileri kurmak için bu etiketleri kullanırlar.

XML Nedir: Genel Değerlendirme

Pek çok şahıs .xml formatlı dosyalar ile değişik vakit karşılaşmaktadır. Bilindiği suretiyle bu dosyalar birçok değişik alanda yaygın şekilde kullanılmaktadır. Henüz ne bulunduğunu bilmiyorsanız XML nelerdir sorusunun cevabını arıyor olmanız muhtemel. Aslında temel olarak XML bir işaretleme dili olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu işaretleme dili günümüzde veri alışverişinde bir standart olarak kullanılmaktadır.

W3C geliştiricileri tarafınca geliştirilen bu dil, verilerin biçimlendirilmesine, depolanmasına ve paylaşılmasına imkân tanır. XML kullanarak olabildiğince değişik verileri biçimlendirmek mümkündür. Oluşturulan bu dosyalar değişik sistem ve platformlarda rahatlıkla okunabilir olduğu için kaynaklı veri transferi prosedürünü olabildiğince kolaylaştırmaktadır. Bir standart olmasının dibine yatan niçin de tam anlamıyla budur.

Önceleri olabildiğince zahmetli olan veri alışverişi prosedürü XML’in yaşamımıza girmesi ile beraber olabildiğince kolaylaşmış durumda. Bu durum, XML teknolojisinin malum en mühim pozitif yanları olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak teknolojinin değişik avantajlarından ve özelliklerinden de laf etmek mümkündür. Esnek özellikler sunması ile XML, kullanıcılar için yenilikçi ve anlaşılır kolaylıklar sunmaktadır.

Sizler için hazırladığımız bu içerikte XML nelerdir sorusunun cevabını bulabilirsiniz. Bunun yanı sıra içeriğimizi okuyarak XML teknolojisinin avantajları, XML dosyalarının ne amaçlar kullanıldığı ya da iyi mi açıldığı gibi mevzular ile alakalı da malumat alabilirsiniz. İçeriğimizde bu teknolojinin temel özelliklerine ve HTML ile farklarına da yer verdik. Sizler için hazırladığımız içerik burada sona eriyor. Sizler de aşağıda yer alana yorumlar kısmından soru ve düşüncelerinizi iletebilirsiniz.